इतिहास आणि सांस्कृतिक महत्त्व
तुळजाभवानी मंदिर हे महाराष्ट्रातील तुळजापूर येथे वसलेले आहे आणि भारतातील प्रमुख शक्तिपीठांपैकी एक मानले जाते. देवी तुळजाभवानी ही देवी पार्वतीचा एक शक्तिशाली अवतार मानली जाते. हे मंदिर छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या भोसले घराण्याचे कुलदैवत आहे.
मंदिराचा इतिहास प्राचीन असून त्याचा उल्लेख पुराणांमध्येही सापडतो. मान्यता आहे की देवी तुळजाभवानीने आपल्या भक्तांचे रक्षण करण्यासाठी आणि अधर्म नष्ट करण्यासाठी या भूमीवर प्रकट केले.
प्रमुख मंदिर आणि वैशिष्ट्ये
तुळजाभवानी मंदिराचे मुख्य वैशिष्ट्य म्हणजे देवीची स्वयंभू मूर्ती, जी भव्य आणि मनोहर आहे.
- मंदिराच्या आत कक्षात देवीची मूर्ती प्रतिष्ठापित केली आहे.
- नवरात्रोत्सव आणि पौर्णिमा यांसारख्या धार्मिक सणांमध्ये येथे मोठ्या प्रमाणात भाविकांची गर्दी असते.
- मंदिराचा परिसर आकर्षक दगडी कोरीव कामाने सजलेला आहे.
धार्मिक सण आणि महत्त्वाच्या पूजा
- नवरात्रोत्सव: नवरात्रीच्या काळात मंदिरात विशेष पूजा, हवन आणि धार्मिक कार्यक्रम आयोजित केले जातात.
- महाशिवरात्र: महाशिवरात्रीच्या दिवशी देखील मोठ्या प्रमाणावर भक्त येथे येतात.
- पौर्णिमा: पौर्णिमेच्या रात्री देवीचे विशेष पूजन होते.
पर्यटन आणि प्रवास माहिती
- कसे पोहोचाल:
- हवाई मार्ग: सर्वात जवळचे विमानतळ सोलापूर (४० किमी) आहे.
- रेल्वे मार्ग: सोलापूर रेल्वे स्थानक तुळजापूरशी चांगले जोडलेले आहे.
- रस्ते मार्ग: सोलापूर आणि उस्मानाबाद येथून बस सेवा उपलब्ध आहे.
- राहण्याची सोय: मंदिर परिसरात भक्तांसाठी धर्मशाळा आणि हॉटेल्स उपलब्ध आहेत.
- भेट देण्यासाठी योग्य वेळ: नवरात्री आणि पौर्णिमा हे सर्वोत्तम काळ आहे, परंतु वर्षभरात कोणत्याही वेळी भेट देऊ शकता.
संदर्भ
तुळजाभवानी मंदिर अधिकृत संकेतस्थळ
