रत्नागिरी जिल्ह्यातील रत्नदुर्ग किल्ला, ज्याला ‘रत्नागिरी किल्ला’ या नावानेही ओळखले जाते, हा एक ऐतिहासिक किल्ला आहे. समुद्रसपाटीपासून सुमारे १२५ फूट उंचीवर असलेल्या या किल्ल्यावरून अरबी समुद्राचे अप्रतिम दृश्य दिसते. कोकणातील या दुर्गाची स्थापन छत्रपती शिवाजी महाराजांनी केली आणि नंतर पेशव्यांनी त्याची पुनर्बांधणी केली. रत्नदुर्ग किल्ल्याला भेट देणाऱ्या पर्यटकांसाठी हे एक आकर्षक ठिकाण आहे.
ऐतिहासिक व सांस्कृतिक महत्व
रत्नदुर्ग किल्ल्याचा इतिहास मराठ्यांच्या साहसाशी जोडलेला आहे. शिवाजी महाराजांच्या राज्यकारभारात या किल्ल्याचा वापर मुख्यत: समुद्री संरक्षणासाठी केला जात असे. हा किल्ला ब्रिटिशांच्या हाती लागल्यानंतरही त्यांच्या लष्करासाठी महत्वाचा ठरला. या किल्ल्याचा सांस्कृतिक वारसा आणि मराठा साम्राज्याच्या संरक्षणासाठी याची भूमिका आजही महत्त्वपूर्ण मानली जाते.
रत्नदुर्ग किल्ल्याचे वैशिष्ट्य
रत्नदुर्ग किल्ला एक मोठा समुद्री किल्ला असून, त्यात एक मंदिर आणि प्रवेशद्वारांवर आकर्षक नक्षी काम आहे. किल्ल्याच्या शीर्षस्थानी असलेल्या देवी भगवतीच्या मंदिरात हजारो भाविक दर्शन घेण्यासाठी येतात. किल्ल्याच्या प्रवेशद्वारातून अरबी समुद्राचा विस्तृत दृष्य पाहता येतो. या किल्ल्याचे विशेष आकर्षण म्हणजे त्यावरून दिसणारे संध्याकाळी सूर्यास्ताचे नयनरम्य दृश्य.
रत्नदुर्ग किल्ल्याचा प्रवास मार्ग
रत्नदुर्ग किल्ल्यापर्यंत पोहोचण्यासाठी रत्नागिरी रेल्वे स्थानक किंवा बस स्थानकावरून रिक्षा किंवा टॅक्सीने जाता येते. रत्नागिरी शहरापासून किल्ल्याचे अंतर साधारणतः ४ किलोमीटर आहे. किल्ल्यावर पायी चढण चढून जाण्याची सोय आहे, त्यामुळे सर्व वयोगटातील पर्यटक सहज प्रवास करू शकतात.
पर्यटकांसाठी सूचना
- समय: किल्ला पहाटे ६ ते संध्याकाळी ६ वाजेपर्यंत उघडा असतो.
- आवश्यक वस्तू: पाण्याची बाटली, टोपी, आणि कॅमेरा सोबत घ्यावा.
- सुरक्षेची खबरदारी: किल्ल्याच्या शिखरावरून खाली पाहताना विशेष काळजी घ्यावी.
निष्कर्ष
रत्नदुर्ग किल्ला केवळ ऐतिहासिक वारसा नाही, तर निसर्गप्रेमींना आणि इतिहासप्रेमींना आनंद देणारे ठिकाण आहे. अरबी समुद्राचे सुंदर दृश्य, शिवकालीन स्थापत्यकला, आणि शांत वातावरण या ठिकाणाच्या मोहकतेला वृद्धिंगत करतात.
संदर्भ दुवा
अधिक माहितीसाठी येथे क्लिक करा
