प्रस्तावना
ग्रिष्णेश्वर मंदिर हे भगवान शिवाच्या १२ ज्योतिर्लिंगांपैकी एक आहे. हे महाराष्ट्रातील औरंगाबाद जिल्ह्यातील वेरूळ गावाजवळ स्थित आहे. इतिहास, श्रद्धा आणि वास्तुकलेचा उत्कृष्ट नमुना असलेले हे मंदिर भाविकांचे श्रद्धास्थान आहे.
मंदिराचा इतिहास
ग्रिष्णेश्वर मंदिराचे प्राचीन अस्तित्व प्राचीन काळापासून आहे. यादव वंशाच्या काळात या मंदिराचा महत्त्वाचा ठसा होता. कालांतराने त्याचा पुनर्निर्माण मलिक काफूरच्या आक्रमणानंतर झाले. पुढे, मराठा साम्राज्याच्या काळात अहिल्याबाई होळकर यांनी मंदिराचे पुनरुज्जीवन केले.
वास्तुकला
ग्रिष्णेश्वर मंदिर दख्खन शैलीतील सुंदर शिल्पकलेचा नमुना आहे. मंदिराच्या भिंतींवर शिल्पकलेच्या सुंदर नक्षीदार रचना आहेत, ज्यामध्ये पुराणकथांतील प्रसंग कोरले आहेत. मंदिराचे घुमट, सभामंडप आणि गाभाऱ्याची रचना भव्य आहे, ज्यामुळे हे भाविकांचे आकर्षण ठरते.
धार्मिक महत्त्व
भगवान शिवाचे १२ ज्योतिर्लिंग हिंदू धर्मात अत्यंत पवित्र मानले जातात. ग्रिष्णेश्वर हे बारावे ज्योतिर्लिंग असून, शिवभक्तांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. येथे भाविकांना प्रार्थना करून मोक्षप्राप्तीचा अनुभव मिळतो, असे मानले जाते.
प्रवास माहिती
- कसे पोहोचाल?
- रेल्वेने: औरंगाबाद रेल्वे स्थानक हे सर्वात जवळचे रेल्वे स्थानक आहे.
- हवाई मार्गाने: औरंगाबाद विमानतळ येथे पोहोचून पुढे वाहनाने प्रवास करता येतो.
- रस्त्याने: औरंगाबाद शहरापासून सुमारे ३० किलोमीटर अंतरावर वेरूळ येथे ग्रिष्णेश्वर मंदिर आहे.
- भेट देण्याचा सर्वोत्तम काळ: महाशिवरात्रीचा उत्सव येथे मोठ्या उत्साहाने साजरा होतो. त्या काळात मंदिराला भेट देणे अत्यंत शुभ मानले जाते.
